Centrum rozwoju dzieci i dorosłych
Pomagamy dzieciom:
- z zaburzeniami mowy (jąkanie, opóźniony rozwój mowy, wady wymowy)
- z dysleksją
- z dysortografią
- z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD)
- z zaburzeniami przetwarzania centralnego (niedosłuch centralny)
- z zaburzeniami koncentracji
- z dyspraksją
Pozytywne efekty terapii obserwuje się również u dzieci:
- z autyzmem
- z zespołem Aspergera
- z zespołem Downa
- z mózgowym porażeniem dziecięcym
Metoda ta stosowana jest u osób dorosłych:
- z zaburzeniami mowy (jąkanie)
- z zaburzeniami pamięci
- z problemami radzenia sobie ze stresem
- z zaburzeniami głosu spowodowanymi niewłaściwym używaniem głosu
- jako terapia wspomagająca w leczeniu nerwic, depresji, bezsenności
- u kobiet w ciąży jako przygotowanie do porodu i stymulowanie rozwoju nienarodzonego dziecka
Zarówno u dzieci jak i u dorosłych przeprowadzenie treningu uwagi słuchowej pomaga w nauce języków obcych. Przećwiczenie ucha przed rozpoczęciem nauki języka obcego, ułatwia i przyspiesza przyswajanie tego języka. Natomiast przeprowadzenie treningu podczas nauki pozwala znacznie poprawić płynność wypowiedzi oraz akcent.
Metoda Tomatisa
Metodę kształcenia uwagi słuchowej, zwaną także treningiem słuchowym wynalazł 40 lat temu francuski otolaryngolog, neurolog i foniatra – prof. Alfred Tomatis. Metoda ta ma na celu wyćwiczenie i usprawnienie zdolności słuchania w sposób efektywny i zorganizowany. Jej podstawowym celem jest wspieranie funkcji słuchowej dzięki czemu następuje poprawa koncentracji, jakości uczenia się oraz rozwijanie zdolności językowych i komunikacyjnych, a także zwiększenie kreatywności oraz poprawa zachowań społecznych. Metoda ta, stosowana jest w ponad 200 ośrodkach na całym świecie, w Polsce od kilku lat stosowana jest w Zakładzie Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego UMCS w Lublinie oraz w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie, a także w wielu ośrodkach specjalnych i oddziałach integracyjnych, korzystają z niej dzieci, nastolatki i dorośli.
Jak przebiega trening uwagi słuchowej?
Trening uwagi słuchowej metodą Tomatisa poprzedzony jest wykonaniem testu uwagi i lateralizacji słuchowej. Test ten wykonywanym jest za pomocą audiometru, który mierzy odpowiedzi na poszczególne częstotliwości, pomaga również ustalić stopień uwagi słuchowej oraz ucho dominujące. Podczas testu, w przypadku dzieci, przeprowadzany jest wywiad z rodzicami dotyczący: przebiegu ciąży, rozwoju dziecka w pierwszym roku życia i latach następnych, przebytych chorobach. Na tej podstawie opracowuje się indywidualny program treningu.
Metoda polega na słuchaniu dźwięków poprzez urządzenie zwane „elektronicznym uchem”, które jest idealnym modelem ludzkiego ucha – „ćwiczy” ono ucho w taki sposób, aby mogło pracować bez zakłóceń. Ćwiczenia te stymulują centralny system nerwowy a w szczególności korę mózgową, która stanowi centrum procesów myślenia. Stymulacja ucha odbywa się poprzez dźwięki o określonej, zróżnicowanej częstotliwości, materiał dźwiękowy dociera do pacjenta drogą powietrzną i kostną. Cały trening składa się z kilku faz od bardzo intensywnego pobudzania dźwiękowego inicjującego terapię do aktywnego udziału pacjenta. Stwierdzono, że minimalny wymiar treningu słuchowego wynosi 46 godzin.
Etap I - 30 godz. ćwiczeń rozłożonych na 15 dni, po dwie godziny dziennie.
Etap II - 16 godz. ćwiczeń odbywających się po 1-2 miesięcznej przerwie rozłożonych na 8 dni po 2 godziny dziennie
Czasami zalecane są powtórki co 3-6 miesięcy .
Długość trwania programu terapeutycznego różni się w zależności od stopnia nasilenia problemów dziecka. W trakcie trwania treningu przeprowadzane są kolejne testy uwagi słuchowej co pozwala na monitorowanie osiąganych postępów. Podczas trwania sesji można rozmawiać, grać w gry planszowe i logiczne, bawić się lub spać.
Tomatis a ciąża
Kiedyś twierdzono, że dziecko rodzi się głuche i zaczyna słyszeć dopiero kilka tygodni od narodzenia. Dzisiaj wiemy, że w 16 tygodniu ciąży płód słyszy już odgłosy z otoczenia i zaczyna reagować na głos matki. W 24 tygodniu zarówno ucho, jak i narząd słuchu są już w pełni rozwinięte. Przed narodzinami dziecko jest w stanie zapamiętać rytm i ton muzyki oraz mowy. Im więcej więc różnych dźwięków słyszy tym lepiej będzie wykształcony jego słuch i łatwiej nauczy się mówić.
Dlatego przyszła mama powinna słuchać dużo muzyki, ważne jest by stymulować siebie i dziecko poprzez tzw. dobre słuchanie czyli wykorzystywanie wysokiej jakości dźwięków i szerokiego zakresu częstotliwości. Dziecko nie powinno być jednak narażone na nieprzyjemne dźwięki. Ważne jest by unikać:
- głośnych koncertów,
- stawania przy głośnikach,
- przebywania w pomieszczeniach, w których jest ciągły dudniący hałas.
- szkodliwe dla maleństwa są również niskie dźwięki np. szum włączonych komputerów.
Kiedy Tomatis rozpropagował swój trening w klinice położniczej, okazało się, że:
- porody stały się krótsze i łatwiejsze
- zrelaksowane kobiety mniej skarżyły się na ból
- zmniejszyła się liczba cięć cesarskich
- zaobserwowano więcej porodów o prawidłowym ustawieniu płodu
- umieralność noworodków spadła do zera
Trening można rozpocząć już od 24 tygodnia ciąży. Przyszłe mamy zakładają słuchawki i słuchają dostosowanego do siebie indywidualnego programu. W ten sposób wyrabiają u siebie prawidłowe nawyki słuchowe. W czasie zajęć mogą się położyć a nawet zasnąć, co nie obniża efektu terapii.
Trening metodą Tomatisa pozwoli ciężarnej:
- uwolnić się od niepokoju i stresu,
- nauczy swobodnego oddychania,
- będzie miał także korzystne działanie na regulację snu,
- a także będzie zapobiegał spadkowi energii, który występuje często po urodzeniu,
- przyczyni się do rozwoju dziecka, jego umiejętności komunikacji.
Uwaga słuchowa
Mając nieprawidłowo rozwiniętą uwagę słuchową możemy mieć trudności z:
- prawidłową selekcją i analizą dźwięków,
- rozróżnianiem wysokich i niskich częstotliwości,
- a także nie posiadać umiejętności jednoczesnego kojarzenia znaku graficznego z dźwiękiem, co jest konieczne w przypadku poprawnego czytania i pisania.
Uwaga słuchowa wiąże się też z lateralizacja słuchową czyli dominacją ucha. Uchem dominującym powinno być ucho prawe, ponieważ odpowiedź na informacje dźwiękowe jest szybsza i precyzyjniejsza. Wiele trudności szkolnych wynika właśnie z nieprawidłowej lateralizacji, czyli dominacji ucha lewego.
Przyczyny zaburzeń uwagi słuchowej
- Powikłania w okresie ciąży i w okresie okołoporodowym
- Opóźnienie rozwoju psychoruchowego
- Opóźnienie rozwoju mowy
- Nawracające zapalenia uszu
- Wszelkie traumatyczne przeżycia, urazy emocjonalne na każdym etapie rozwoju
Objawy zaburzeń uwagi słuchowej
Objawy związane ze słuchaniem receptywnym, czyli ze słuchaniem tego, co dociera z zewnątrz:
- nadwrażliwość na dźwięki,
- zaburzenia koncentracji,
- mylenie podobnie brzmiących słów,
- błędna interpretacja pytań i poleceń,
- konieczność częstego powtarzania poleceń i nieumiejętność spełniania poleceń wieloczłonowych;
Objawy związane ze słuchaniem ekspresyjnym, dotyczącym w głównej mierze słuchowej kontroli własnych wypowiedzi:
- monotonne wypowiedzi,
- problemy z płynnością i wyrazistością wypowiedzi,
- ubogie słownictwo, nadużywanie stereotypów,
- mylenie liter lub odwracanie ich kolejności,
- słabe rozumienie tekstu czytanego,
- problemy z czytaniem na głos,
- problemy z głoskowaniem,
- nieumiejętność czystego śpiewania;
Objawy zaburzeń uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej w obrębie funkcji motorycznych:
- brak poczucia rytmu,
- niewyraźne pismo,
- mylenie strony prawej i lewej,
- problemy z organizacją i struktura ruchu,
- mieszana dominacja;
Objawy w zakresie poziomu energii:
- trudności z porannym wstawaniem,
- męczliwość,
- poczucie przytłoczenia
- uleganie przygnębieniu,
- bierność lub nadaktywność;
Objawy w zakresie postaw społecznych:
- mała tolerancja na frustrację,
- brak wiary w siebie, nieśmiałość,
- tendencja do wycofywania się,
- drażliwość,
- niedojrzałość,
- brak motywacji do nauki i pracy,
- negatywne nastawienie do nauki i pracy.